EU-subsidie voor UMCG-onderzoek naar bloedvatontsteking
27 jul 2017UMCG-onderzoekers gaan onderzoek doen naar bloedvatontstekingen (vasculitis), in het bijzonder naar reuscel arteritis en granulomatose met polyangiitis. Deze vormen van bloedvatontstekingen zijn ernstige, door het eigen afweersysteem veroorzaakte (auto)immuunziekten die vaak ontstaan op oudere leeftijd.
Het onderzoek maakt deel uit van het internationale RELENT-onderzoeksproject waarin onderzoekers en artsen van negen instituten en drie biomedische bedrijven samenwerken. De Europese commissie heeft vanuit het Horizon 2020-programma in totaal €6 miljoen toegekend aan het onderzoeksproject voor de duur van 4,5 jaar. Het UMCG krijgt – als enig Nederlands instituut in het project – hiervan ruim 500.000 euro.
Doel van het onderzoeksproject is om te begrijpen waarom patiënten met (auto)immuunziekten vaak ziekteopvlammingen krijgen en of er tests ontwikkeld kunnen worden die dit voor individuele patiënten (beter) kunnen voorspellen.
Veel patiënten met vasculitis krijgen regelmatig te maken met een opvlamming van de ziekte terwijl in andere patiënten dit veel minder het geval is. Elke opvlamming van de ziekte kan leiden tot meer schade aan de organen. Op dit moment is het voor artsen echter moeilijk te bepalen welke patiënt wel en welke patiënt niet met een opvlamming van de ziekte te maken krijgt. Als artsen dit beter kunnen voorspellen dan kan de individuele patiënt een behandeling op maat krijgen.
Zie ook website www.relent.eu
Regelmechanisme ontregeld
In het Groningse onderzoek wordt gekeken of in vasculitispatiënten met regelmatig ziekteopvlammingen de regelmechanismen, die het afweersysteem activeren en afremmen, ontregeld zijn met als gevolg dat het immuunsysteem te actief is. Hiervoor zullen de immuuncellen in het bloed van patiënten nauwkeurig worden bestudeerd. Specifiek zal worden onderzocht of de verhouding tussen eiwitten, die ervoor zorgen dat de immuuncellen actief worden, en eiwitten, die immuuncellen remmen in hun activiteit, verstoord is. Als blijkt dat dit inderdaad het geval is dan zou het meten van deze eiwitten mogelijk gebruikt kunnen worden om te voorspellen welke patiënten een hoog risico hebben op een opvlamming van de ziekte.
Handtekeningen
Daarnaast gaan de onderzoekers na of veroudering van het immuunsysteem hier mogelijk een rol bij speelt. Het is al bekend dat wanneer we ouder worden het immuunsysteem minder goed werkt en dat dit een risico vormt voor het ontwikkelen van auto-immuunziektes. Onderzocht wordt of leeftijdsgerelateerde veranderingen in bepaalde immuuncellen mogelijk de gevoeligheid voor het ontwikkelen van vasculitis verhogen. En of dit verschilt tussen patiënten met veel of weinig opvlammingen van de ziekte. Hiervoor zullen bepaalde immuuncellen worden gezuiverd uit het bloed van patiënten en gezonde mensen. Bestanddelen uit deze cellen, zoals DNA en RNA, zullen tot in detail worden geanalyseerd. Hiermee hopen de onderzoekers unieke ‘handtekeningen’ te kunnen ontdekken die voorspellen welke patiënten meer risico hebben op een opvlamming.
Expertisecentrum Systeemvasculitis
Het RELENT onderzoek wordt uitgevoerd onder leiding van reumatoloog/internist dr. Liesbeth Brouwer en medisch bioloog prof.dr. Peter Heeringa vanuit het UMCG Expertisecentrum Systeemvasculitis (coördinator prof.dr. Coen Stegeman en dagelijks coördinator dr. Bram Rutgers). In dit expertisecentrum werken artsen en onderzoekers van de afdelingen pathologie & medische biologie, interne geneeskunde/nefrologie en reumatologie & klinische immunologie samen aan zorg voor patiënten en doen onderzoek naar alle vormen van vasculitis.